Nefes alıp verdiğimizde aldığımız havanın akciğere iletilmesini “Bronş” adı verilen hava yolu sistemi sağlar. Bazı durumlarda, uyarıcılara bağlı olarak bronşlar aşırı derecede kasılarak daralır. Bu hava yollarının da daralmasıyla nefes almak ve vermek zorlaşır. Nöbet halinde ortaya çıkan, bronş kasılmalarına “Astım” adı verilir. Astım, bronşların kronik bir hastalığıdır.
Astım hastaları, bazı durumlara karşı daha duyarlıdır. Bu durumlar, hırıltılı nefes, öksürük gibi bulgulara sebep olur. Özellikle, çocukluk çağlarında sık görülen bir rahatsızlık olan astım, yetişkinlerin yaklaşık yüzde 5’ini, çocukların ise yaklaşık yüzde 10’unu sağlıklı hayat standartlarını düşürecek biçimde etkiler.
Çevresel ve kalıtsal bir takım faktörler astım oluşumunda büyük rol oynarlar. Bu faktörler, kronik şekilde hastalığın ya da astım nöbetinin oluşmasına sebep olur. Ailesinde astım geçmişi olan kişilerin risk faktörü, diğerlerine daha yüksektir.
Öte yandan, alerjik faktörler de astımda büyük rol oynar. Bazı kişilerin bünyesi bazı maddelere karşı daha duyarlıdır. Bu maddeler, çiçek ve ev tozları, hayvan tüyleri, bazı böcek türleri, vb. gibidir. Bu böcekler, nemli ortamlarda yaşarlar ve astıma neden olan önemli bir faktörü oluştururlar. Nem de astımı tetikleyen bir faktördür. Mevsim değişiklikleri, özellikle soğuk hava, astım atağına sebep olabilir. Solunum yolunu tahriş eden bazı kimyasal maddeler vardır. Daha doğrusu bazı maddeler vücutta kimyasal reaksiyona yol açar. Kirli hava ve sigara dumanı, parfüm gibi keskin kokular astımı fazlasıyla tetikler. Sağlıklı yaşamın temel gereksinimlerinden olan egzersiz de, astım hastaları için oldukça zordur. Hali hazırda zorlandıkları solunumu daha da güçleştirir ve astım krizini tetikleyebilir.
Alerjik astım, havadaki serbest alerjenlere bağlı olarak tetiklenebilir. Alerjenler, vücudun salgıladığı ve alerjik astıma yol açan “IgE” maddesinin aşırı üretimine sebep olur. Vücuttaki “IgE” fazlası ise, akciğerlerdeki hava kanallarının daralması ile sonuçlanabilecek bir dizi reaksiyonu tetikleyebilir. Alerjik astıma yol açan, en çok bilinen tetikleyiciler arasında toz, polen, hayvan tüyü, nem/küf, keskin koku ve bazı gıdalar başta gelmektedir. Bu tür alerjik astımı tetikleme potansiyel olan maddelere karşı dikkatli olunmalı, ve bu tür ortamlardan olabildiğince uzak durulmalıdır.
Ev tozu, akar alerjenleri hemen her evde görülür. Neredeyse evdeki bütün eşyalarda, (halı, döşemeli mobilya, perde, yastık, yorgan vb.) ev akarları vardır. Zararsız gibi görünen bu küçük böcekler, astıma bağlı nefes darlığı ve şiddetli öksürük/hapşırık gibi rahatsız edici durumlara sebebiyet verir.
Ağaç ve bitkilerden havaya yayılan polenler alerjik astımı tetikler. Özellikle, bahar aylarında ortaya çıkan polenler, sıcak iklimlerde yıl boyunca havada bulunur. Bu yayılma dönemlerinde, astım hastalarının haftalar ve aylar boyunca şikayetleri artabilir.
Astım; hayvan idrarı, dışkı, tükürüğü, saçı ya da tüyü tarafından tetiklenebilir. Bunlara sadece kendi evinizde bulunan evcil hayvan nedeniyle maruz kalmazsınız, ziyaret ettiğiniz yerlerde bir evcil hayvan varsa veya daha önce bir hayvan dolaştıysa aynı etkiyi gösterecektir.
Küflenme, nemli olan hemen her ortamda görülür. Evlerde, ahşap kaplama, halı ve duvarda oluşabilen küfler havaya küçük sporların salınmasına sebep olur. Bu göze görünmeyen sporlar alerjik astımı tetikleyebilir. Su ve buhar ile çokça temas eden tuvalet, banyo gibi gibi alanları da küften arındırmak için düzenli olarak temizlik yapmak gerekir.
Temizlik malzemeleri, kolonya, parfüm gibi pek çok keskin kokulu maddenin kokuları astım belirtilerinin ortaya çıkmasına sebep olarak, astım krizini tetikleyebilir.
Alerjik astım krizlerinin birçoğu gıda alerjisi sebebiyle ortaya çıkar. Astıma yol açan gıdaların en çok bilinenleri kabuklu yemişler, kabuklu deniz hayvanları, süt ve süt ürünleridir. Bunlar dışında, kişiden kişiye değişiklik gösterebilen pek çok gıda da alerjik astıma neden olabilmektedir. Gıda tüketimine bağlı astım atakları oldukça ciddiye alınmalıdır; bazı durumlarda ölüme kadar varan sonuçlara sebep olabilir. Alerjik olduğunuz gıdaları öğrenmek için alerji testi yaptırabilirsiniz.
Astımdaki en önemli bulgulardan biri nefes alırken güçlük çekmedir. Alerjik bünye, hem nefes alırken, hem de verirken oldukça zorlanır. Özellikle de nefes verirken hırıltılı soluk alıp verme görülür. Oldukça sık karşılaşılsa da, başka solunum yolu rahatsızlıklarında da hırıltılı nefes alma ile karşılaşılabilir. Bu sebep ile sadece astıma özgü bir belirti olmayabileceği gibi, bir uzman tarafından kontrol edilmelidir.
Astımda en çok bilinen belirtilerden biri de öksürüktür. Bu kuru ve inatçı öksürük, özellikle geceleri ya da sabaha karşı ortaya çıkar ve hastayı uykudan uyandırır.
Astımın ileri safhalarında, hastada morarmalar da görülebilir. Diğer belirtilerden biri de kaburgaların gözle görülebilir şekilde belirgin hale gelmesidir. Bu durumda, mutlaka bir uzmana görünmek, muayene olmak gerekir.
Astımın tanısı günümüzde kolaylıkla koyulabilmektedir. Bunun için uzman bir doktora başvurmak yeterli olacaktır. Hastanın şikayetlerinin yanı sıra, hastalığın kesin tanısı için bazı testler ve tetkikler yapılmalıdır. Öncelikle solunum testi yapılarak, akciğerlerin alabildiği hava oranına bakılır. Ek olarak, akciğer filmi çekilir. Alerjik bir reaksiyon olduğunun düşünülmesi durumunda kan ve deri testleri yapılmalıdır. Ayırt edilemediği durumlarda gerekirse balgam ve ter testi, gerektiği durumlarda ise akciğer akciğerin filmi çekilir.
Astım Hastalarının Dikkat Etmesi Gerekenler
Web sitemizdeki bilgiler kişileri tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımaz. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemlerinizi doktorunuza danışmadan uygulamayınız. İçeriklerde tedavi edici sağlık hizmetlerine yönelik bilgiler yer almamaktadır.
senCard kullanıcı deneyimini geliştirmek ve internet sitesinin verimli çalışmasını sağlamak amacıyla çerezler kullanılmaktadır. Çerez Bildirimi, Gizlilik Bildiriminin bir parçasıdır. Daha detaylı bilgi için Çerez Politikamıza bakınız. Çerezleri Kabul Ediyorum / Kabul Etmiyorum
x
